HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG NỒI HẤP TIỆT TRÙNG AN TOÀN, KHOA HỌC

1. Mục đích của quá trình thanh trùng/ tiệt trùng:

Thanh trùng/ tiệt trùng đều là quá trình tiêu diệt các loại vi khuẩn có hại trong sản phẩm, là khâu quan trọng có tác dụng quyết định tới khả năng bảo quản và chất lượng sản phẩm.

Thanh trùng/ tiệt trùng áp dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp sản xuất đồ hộp rau quả, thịt cá, sữa và công nghiệp sản xuất rượu bia, nước giải khát…Việc thanh trùng/ tiệt trùng được thực hiện trước hoặc sau khi chế biến, có thể trực tiếp hoặc gián tiếp.

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp: thanh trùng/ tiệt trùng bằng phương pháp nâng cao nhiệt độ, bằng siêu âm, bằng các tia ion hoá… trong đó phương pháp nâng cao nhiệt độ là có nhiều ưu điểm và được sử dụng phổ biến hơn cả.

Trong phương pháp sử dụng nhiệt để tiêu diệt vi sinh vật người ta dùng thuật ngữ “thanh trùng” khi sản phẩm được gia nhiệt dưới 100⁰C, thuật ngữ “tiệt trùng” khi sản phẩm được gia nhiệt trên 100⁰C.

2. Yêu cầu kỹ thuật:

– Phải tiêu diệt được các loại vi khuẩn có hại trong sản phẩm, đảm bảo lượng vi khuẩn còn sống sót thấp đến mức không thể phát triển để làm hỏng sản phẩm trong thời hạn.

– Không được làm giảm giá trị sản phẩm bao gồm cả về giá trị dinh dưỡng và giá trị cảm quan.

– Các bộ phận làm việc của thiết bị khi tiếp xúc với sản phẩm không gây hại cho sản phẩm và ngược lại không bị sản phẩm ăn mòn.

Do vậy, cần thiết phải xác định được thời gian và nhiệt độ tối thiểu để quá trình thanh trùng/ tiệt trùng vừa có hiệu quả tiêu diệt vi sinh vật, vừa không tạo ra các mùi vị không mong muốn cho sản phẩm, đồng thời tiết kiệm được năng lượng sử dụng.

3. Các phương pháp thanh trùng/ tiệt trùng:

Các thiết bị thanh trùng/ tiệt trùng đều làm việc theo nguyên lí nâng cao nhiệt độ. Căn cứ vào nhiệt độ thanh trùng/ tiệt trùng sản phẩm mà người ta có phương pháp:

• Phương pháp Pasteur
• Phương pháp HTST (High temperature short time)
• Phương pháp UHT (Ultra high temperature)

4. Nguyên lí cấu tạo của nồi hấp tiệt trùng:

Về cấu tạo, thiết bị tiệt trùng gồm có hai bộ phận chình: bộ phận gia nhiệt và bộ phận thanh trùng

a. Bộ phận tạo nhiệt:

Bộ phận tạo nhiệt có nhiệm vụ tạo ra nhiệt độ cần thiết để tiêu diệt được các loại vi khuẩn khác nhau có trong sản phẩm. Có hai loại thiết bị tạo nhiệt được dùng nhiều trong các máy thanh trùng:

 – Thiết bị tạo nhiệt bằng hơi nước nóng gồm có lò tạo hơi, hệ thống đường ống dẫn. Nhiệt độ thanh trùng phụ thuộc chủ yếu vào áp suất hơi nước nóng do thiết bị tạo ra.

– Khi áp suất cao thì nhiệt độ thanh trùng cao và ngược lại. Bằng cách thay đổi áp suất ta có thể điều chỉnh nhiệt độ thanh trùng phù hợp với từng loại sản phẩm.

– Thiết bị tạo nhiệt bằng dòng điện cao tần gồm có bảng điều khiển, bộ chỉnh lưu, máy tạo dao động thứ cấp để biến dòng một chiều có điện áp cao thành dòng xoay chiều có tần số cao.

– Khi đặt sản phẩm trong điện trường của điện cực, các phần tử tích điện trong sản phẩm (ion hay điện tử) sẽ dao động do tác dụng của điện năng, chuyển điện năng được hấp thụ thành nhiệt năng để làm chết vi khuẩn.

– Khả năng hấp thụ điện năng tuỳ thuộc vào loại sản phẩm, kích thước bao bì đựng sản phẩm, điện áp và tần số dòng điện. Tần số dòng điện càng lớn, hay bước sóng càng ngắn thì quá trình thanh trùng càng nhanh và ngược lại.

b. Bộ phận thanh trùng:

Bộ phận thanh trùng có nhiệm vụ chuyển nhiệt từ thiết bị tạo nhiệt sang cho sản phẩm.

Khi thanh trùng trực tiếp cho sản phẩm như sữa, nước rau quả,.. bộ phận thanh trùng có thể là những bản kim loại mỏng.

Một mặt tiếp với hơi nước nóng, một mặt tiếp xúc với sản cần thanh trùng  hoặc có thể là các điện cực mà khoảng không gian giửa chúng là điện trường của dòng điện cao tần.

Khi thanh trùng gián tiếp sản phẩm dạng đồ hộp, bộ phận thanh trùng có thể là nồi hơi.

Trong đó nước nóng được dẫn từ lò tạo hơi vào hoặc có thể là buồng chứa hơi trong đó trong đó hơi nước nóng được bốc hơi trực tiếp từ các cột nước nóng.

5. Hướng dẫn sử dụng nồi hấp tiệt trùng

Một trong những phương pháp phổ biến là sử dụng nồi hấp thanh trùng/ tiệt trùng. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại nồi với các kích thước và kiểu dáng khác nhau.

Đa phần chúng đều có thiết kế đơn giản và cách sử dụng dễ dàng. Sau đây là hướng dẫn sử dụng nồi hấp tiệt trùng cơ bản nhất.

a. Chuẩn bị trước khi hấp:

• Đổ nước cất vào bình thoát hơi (nằm ở góc phải bên dưới của thân nồi) đến vạch quy định (vạch ngang) trên thân bình. Đặt bình vào vị trí cũ.
• Đổ nước cất vào nồi cho đến khi mực nước vừa ngập đế đỡ inox ở đáy nồi (khoảng 3-4 lít).

b. Cách tiến hành hấp tiệt trùng:

• Xếp môi trường cần hấp thanh trùng vào các giỏ inox.
• Bật công tắc nguồn về vị trí ON. Nhấn nút POWER để khởi động nồi.
• Mở nắp nồi, xếp các giỏ vào nồi, đóng năp lại, gạt cần khóa về vị trí LOCK.

c. Lưu ý về Cài đặt chương trình:

• Nhấn MODE để chọn chương trình muốn cài đặt.
• Nhấn SET/ ENT để bắt đầu cài đặt.
• Nhấn NEXT để chọn yếu tó cài đặt nhiệt độ, thời gian.
• Nhấn các nút lên/xuống để tăng hoặc giảm giá trị cho yếu tố nhiệt độ hay thời gian.
• Nhấn SET/ ENT để kết thúc quá trình cài đặt.
• Nhấn nút START/ STOP để bắt đầu quá trình hấp.
• Khi kết thúc quá trình hấp, màn hình hiển thị chữ COMP, đồng thời phát ra 3 tiếng “Bíp”.
• Cho đến khi áp suất bên trong nồi trở về 0 và chờ đợi nhiệt độ hạ xuống dưới 80⁰C, mở nắp nồi, lấy các giỏ môi trường đã hấp ra khỏi nồi.

d. Chú ý về an toàn:

• Kiểm tra mực nước trong nồi và trong bình thoát hơi nước khi tiến hành hấp.
• Chỉ dùng nước cất 1 lần để cho vào nồi.
• Xả bỏ nước trong nồi, vệ sinh nồi sau khi hấp xong.
• Không được mở nắp nồi khi áp suất chưa về 0.

Trên đây là bài viết về hướng dẫn sử dụng nồi hấp tiệt trùng sao cho khoa học, an toàn, tránh những sự cố dáng tiếc xảy đến cho người vận hành, sử dụng.

Để được tư vấn chi tiết, giải đáp thắc mắc, hướng dẫn sử dụng và báo giá cụ thể, hãy liên hệ ngay với CÔNG TY TNHH VẬT TƯ KHKT HTV qua các thông tin bên dưới:

• Email: sales@htvsci.com
• Hotline: 0901110413
• Website: htvlab.com
• Địa chỉ: 1122/26 Quang Trung, Phường 8, Quận Gò Vấp, TP.HCM